Tủ Sách Điện Ảnh (tại địa chỉ fb.com/TuSachDienAnh) đã được đổi tên thành Tủ Sách Điện Ảnh Sân Khấu vào tháng 2.2020. Tuy nhiên ảnh đại diện chỉ độc mỗi một quyển Điện Ảnh.
Lẽ ra phải là 2. Một Điện Ảnh. Một Sân Khấu.
Sự sai khác này đến giờ tôi mới phát hiện.
Tôi khởi ý chọn 2 đầu sách phù hợp để làm ảnh đại diện.
Trong tình hình thưởng ngoạn nghệ thuật sân khấu và điện ảnh hiện tại, điều tôi e ngại nhất là sự nhầm lẫn giữa việc biểu đạt ngôn ngữ sân khấu và ngôn ngữ điện ảnh. Ở giới sáng tạo hay giới thưởng thức, nhầm lẫn nào cũng nguy hiểm. Một tự sự luôn cần xung đột kịch để vận động. Nhưng thể hiện tính kịch ở sân khấu và điện ảnh là khác nhau. Điều tưởng căn bản như vậy mà dường như vẫn không được phân minh.
Khi xem phim điện ảnh, đôi lúc tôi nhận ra sự thể hiện chẳng hạn như diễn xuất của một diễn viên có quá nhiều sự cường điệu. Điều thường thấy ở diễn xuất sân khấu không ngờ lại được chuyển tiếp nguyên phần sang khung hình của màn ảnh rộng.
Hay một cảnh phim, người xem thấy đơn thuần chỉ là một cú máy miêu tả cho sự đối thoại của các nhân vật. Sự chuyển động của camera quá giản dị và trở nên thứ yếu. Cái nổi bật và lấn lướt hơn chỉ là thoại và lối nói nhấn nhá câu chữ. Cái thú vị nhất chỉ có tiếng nói đậm màu sân khấu, chứ không thấy những diễn ngôn thầm lặng của hình, của thanh.
Những ghi nhận như vậy tôi gặp không chỉ một hai lần. Tôi viết rõ là “dường như”. Tôi mơ hồ nhận ra một sự phân minh không thành giữa sân khấu và điện ảnh trong cách làm sản phẩm của nhà sản xuất. Nhưng làm sao để thoát ra cái mơ hồ, cái dường như? Làm sao để có thể viết cho tỏ, nói cho rõ những lầm lẫn tai hại này?
Tôi trở về với câu hỏi căn bản nhất: Ngôn ngữ chuyên biệt của từng lĩnh vực.
Trở về, tìm định nghĩa. Thế nào là ngôn ngữ sân khấu? Thế nào là ngôn ngữ điện ảnh?
Tìm trong sách. Dĩ nhiên!
Tìm trong việc xem kịch, xem phim. Tìm ở những người giỏi nghề.
Có nhiều bước và cấp độ tìm.
Trước mắt là tìm trong sách.
Đó là lý do tôi chọn 2 quyển này. Một quyển in 1968 ở miền Bắc. Lúc này Việt Nam phân hai. Khó có thể nói ở miền nào, hoạt động sân khấu điện ảnh thuần chất hơn. Do vậy cần tham khảo cả 2 miền. Tiếc là tôi chưa tìm được quyển nào xuất bản ở Nam Việt cùng thời điểm mà lẽ ra cần phải có.
Quyển còn lại in sau này. Năm 2007, có lẽ đó là mốc điểm mà nhiều sách chuyên ngành hơn, không còn chỉ từ Nga hay Trung Quốc mà là Pháp, Mỹ được chuyển ngữ và giới thiệu ở Việt Nam.
Tôi đặt lại trang mục lục ở đây để tiện cho bạn đọc có thể sơ qua nắm bắt được nội dung bên trong. Sách có thể tìm thấy ở hệ thống thư viện công.
Thủ thư | Tủ Sách Sân Khấu Điện Ảnh | bài thứ 27
29.3.2021
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét